Giriş
Amerika Birleşik Devletleri’nin gündeme getirdiği “Büyük Ortadoğu Projesi” (BOP), neredeyse tüm İslam ülkelerini içine alan bir değişim stratejisi öngörmektedir. Bu stratejinin gerçekçiliği, gerçek amaçları ve muhtemel sonuçları halen tartışılmaktadır. Pek çok yorumcu, BOP çerçevesinde vaadedilen gelişmeler olumlu bile olsa, değişimin asıl olarak İslam dünyasının kendi dinamiklerinden gelmesi gerektiğine işaret etmektedir.
Önemli ve sevindirici olan nokta ise, burada karşımıza çıkmaktadır: İslam dünyasının kendi dinamiklerinin, kendi değer ve ilkelerinin gerektirdiği bir değişim projesi zaten vardır. Bu, büyük Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılmasından bu yana, dünyanın dört bir yanında milyonlarca Müslümanın kalbinde yaşayan bir hedef olan “İslam Birliği”dir.
İslam ülkelerini, kendi ulusal sınırlarını ve yapılarını korurken, aynen Avrupa Birliği’nde olduğu gibi bir üst otoriteye bağlayacak, böylece İslam dünyasının sorunlarını hızla çözecek ve Batı başta olmak üzere diğer medeniyetlerle de barışçı ilişkiler kuracak olan böyle bir birlik, bugün mümkündür. Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra gelen sömürgecilik ve sonra da Soğuk Savaş dönemleri İslam Birliği yönünde bir girişimin başlamasını engellemişti. Ancak bu gibi statükoların ortadan kalktığı, ideolojilerin değil kimliklerin belirleyici hale geldiği, kitle iletişim teknolojisinin dünyanın dört bir yanındaki Müslümanları birbirlerine daha çok yakınlaştırdığı bir dönemde, “İslam Birliği” gerçekçi bir proje haline gelmiştir.
Bu yazı dizisinde, İslam dünyasının neden böyle bir birliğe ihtiyacı olduğunu ve bu birliğin nasıl kurulabileceğini inceleyeceğiz.
Günümüz Dünyası ve Müslümanların Durumu
Bugün dünyanın siyasi, ekonomik ve kültürel dengelerine baktığımızda, bu dengelere yön veren bir kaç ayrı uluslararası güç veya güç bloku olduğunu görürüz:
1) Amerika Birleşik Devletleri
2) Avrupa Birliği
3) Uzakdoğu Ülkeleri
4) Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu üyeleri
Kuşkusuz bunlar arasında en güçlü olan unsur Amerika Birleşik Devletleri’dir. Diğer üç farklı güç bloku ise, kimi zaman ABD ile işbirliği yaparak kimi zamansa farklı pozisyonlar alarak dünyadaki olayların gelişimine kendi çıkar ve prensipleri açısından yön vermeye çalışmaktadırlar. Bu farklı güçlerin varlığı, en son yaşanan Irak krizinde de açık bir şekilde ortaya çıkmıştır.
Ancak bu tabloda son derece çarpık bir durum vardır: Dünya nüfusunun yaklaşık beşte birini oluşturan Müslümanlar, bu tablonun içinde bulunmamaktadır. Müslümanları temsil eden, onların inançlarını, dünya görüşlerini, menfaatlerini, taleplerini ifade eden, bunları uluslararası platformlarda savunan bir merkez yoktur.
Bu nedenledir ki, Müslümanlar şu anda dünyanın şekillenmesinde, olayları yönlendiren bir konumda değildirler. Müslümanlar için, diğer güçlerin aldıkları kararlar, ürettikleri stratejiler belirleyici olmaktadır.
Bu ise Müslümanlar için kabul edilebilir bir durum değildir.
Allah Kuran’da Müslümanların “yeryüzünün halifeleri” kılındığını bildirir. (Enam Suresi, 165) Müslümanlar, tüm yeryüzünde adaletin, hoşgörünün, merhametin temsilcileri olmakla, iyiliği emredip kötülükten men etmekle sorumludurlar. Allah’ın “Şüphesiz Allah, size emanetleri ehline teslim etmenizi ve insanlar arasında hükmettiğinizde adaletle hükmetmenizi emrediyor” hükmü (Nisa, 58)
Müslümanların insanlar arasında adil birer hakim konumunda olmaları gerektiğini göstermektedir. Bir diğer ayette Allah “Siz, insanlar için çıkarılmış hayırlı bir ümmetsiniz; maruf olanı emreder, münker olandan sakındırır ve Allah’a iman edersiniz” buyurarak, Müslümanların insanların hayrı için yeryüzünde etkin olması gerektiğini bildirmektedir. (Ali İmran Suresi, 110)
Bir başka ayette de Allah, Müslüman ahlakının, yönlendirilmeyi değil adaletle yönlendirmeyi gerektirdiğini açıklamaktadır:
Allah şu örneği verdi: İki kişi; bunlardan birisi dilsiz, hiç bir şeye gücü yetmez ve her şeyiyle efendisinin üstünde (bir yük), o, onu hangi yöne gönderse bir hayır getirmez; şimdi bu, adaletle emreden ve dosdoğru yol üzerinde bulunanla eşit olabilir mi? (Nahl Suresi, 76)
Dolayısıyla Müslümanların, hem kendi meselelerinde hem de dünyanın tüm diğer meselelerinde, yönlendirilen değil yönlendiren olmaları, “adaletle emreden”, iyiliği emredip kötülükten men eden güçlü yöneticiler olmaları gerektiği açıktır. Bu, Allah’ın Müslümanlar için takdir ettiği vazifedir.
